Autor:
Edmund Wojnarowski

Streszczenie:
Utwór opowiada historię Ondraszka, który jest postacią historyczną i uprawiał zbójecki proceder na przełomie XVIII i XIX wieku na pograniczu Śląska Cieszyńskiego i Moraw. Ondraszek, wśród bogatych uchodzący za zbója, a wśród biednych za wybawiciela, musi strzec się licznych przeciwników, którzy pragną dostać nagrodę od Grafa za jego schwytanie. Hanusia - narzeczona tytułowego bohatera - oraz Pies i Kot bez ogona to jego drużyna. Za to Lis, Żmija i Wilk nieustannie wymyślają nowe przebrania i podstępy, aby go schwytać. Przyjmują postać Anioła, Owcy czy Pustelnika i wykorzystują słabości kompanów Zbója (Hanusia daje ukochanemu zatrute jabłko, a Kot przyjmuje Żmiję jako swój ogon). Ondraszek kilkakrotnie demaskuje ich podstępy i zwycięsko wychodzi z opresji, jednak naiwność jego najbliższych (Hanusia zdradza Lisowi-Pustelnikowi, że Zbój bez obuszka traci swą moc, a omamiony Kot ostatecznie przechodzi na stronę antagonistów). Ondraszek nie ma szans i zostaje schwytany. Czekając na przybycie strażników Grafa zjada zatrute jabłko i stopniowo wtapia się w Dąb, do którego został przywiązany, zaś jego obuszek z impetem wbija się i zatapia w pień.

Przesłanie:
Utwór bazuje na legendzie o Ondraszku, który rzeczywiście został zdradzony przez swego kompana liczącego na nagrodę. Mimo nieszczęśliwego zakończenia jest to swoista komedia charakterów, w której większość postaci ludzkich została zastąpiona przez zwierzęta reprezentujące stereotypowe cechy charakteru. W baśniowej formie przekazywana jest legenda głosząca przykrą prawdę: nie każdy kto nazywa się Twoim przyjacielem, jest nim naprawdę.

Wiek adresata:
od 6 lat

Obsada:
Ondraszek; Hanusia; Pies; Kot; Stado Owiec; Wilk, Lis; Wąż; Dąb

Zalecana na scenę:
lalkową

Lokalizacja:
Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu

Prapremiera:
listopad 1977 (Teatr Lalek "Banialuka" w Bielsko-Białej)

Premiera:
maj 1992 (Śląski Teatr Lalki i Aktora "Ateneum" w Katowicach)

Opracowanie:
Monika Jędrzejewska