Wyjątko

Tematy

• 1. depresja
  2. wewnętrzna walka
  3. relacje
  4. matka
  5. akceptacja
  6. dom
  7. bliskość
  8. ojciec
  9. kryzys psychiczny
  10. samotność
  11. rodzina
  12. rodzice
  13. bohaterka
  14. wsparcie
  15. dziecko
  16. smutek
  17. strach
  18. przyjaźń

• Obsada

  Aniutka, Tato, Mama, Doktor, Lenka, Wyjątko

• Streszczenie

  Aniutkę, kilkuletnią bohaterkę sztuki, poznajemy, gdy mówi rodzicom o własnych uczuciach – jest szczęśliwa, kocha rodziców i wie, że oni kochają ją. Dopytuje, czy inni ludzie są szczęśliwi. Tata tajemniczo odpowiada, że „z drobnymi wyjątkami”. Aniutka nie rozumie wypowiedzi taty, jest zdezorientowana. Idąc do szkoły zastanawia się, czym są wspomniane „wyjątka”. Później zauważa, że gdy myśli o smutnych tematach, wyjątko zaczyna wyć! Wycie wyjątka powoduje, że dziewczynka nie może skupić się na codziennych czynnościach – w szkole jest nieobecna, w domu nie je, nie śpi, nie rozmawia z rodzicami. Oddala się od bliskich, nie mówi nikomu o wyjątku. Rodzice zauważają zmianę w zachowaniu dziewczynki, próbują się do niej zbliżyć – przytulić, porozmawiać o tym, co trapi córkę. Próba kończy się wyciem wyjątka, a w rezultacie płaczem Aniutki. Napięcie w domu narasta. Dziewczynka decyduje się opowiedzieć o wyjątku. Czuje się winna, boi się, że „jest zepsuta”. W ciągu kolejnych dni stan Aniutki pogarsza się, myśli dziewczynki zmieniają się w wycie wyjątka. Rodzice podejmują decyzję o wizycie u lekarza. Podczas wizyty lekarz uspokaja Aniutkę, że nie planuje przepisywać jej tabletek czy zlecać operacji oraz że nie jest zepsuta, a podczas spotkań będą po prostu rozmawiać. Dziewczynka otwiera się przed lekarzem. W szkole pyta koleżankę, czy jest zawsze wesoła. Lenka uspokaja Aniutkę, że każdemu jest czasem smutno. Dziewczynki znajdują w sobie wsparcie. Podobnie jak rodzice Aniutki – w domu mama i tata rozmawiają o swoich zmartwieniach, słyszą wycie własnych wyjątek, ale wiedzą, że mogą na siebie liczyć.

• PRZESŁANIE

  Autor „Wyjątka” z nietypowej perspektywy opowiada o kryzysie zdrowia psychicznego, nastrojach i stanach, które zarówno dla młodszych, jak i starszych osób są trudne do zrozumienia oraz zaakceptowania. Lektura tekstu może być jednym ze sposobów na oswojenie różnych myśli, również tych mniej pozytywnych, które są naturalnym elementem ludzkiego życia – stałe poczucie szczęścia nie jest możliwe. „Wyjątko” to również opowieść o relacjach – potrzebie wsparcia, obecności bliskiej osoby oraz poczuciu wrażliwości, dostrzeganiu cierpienia bliskich i chęci pomocy.

• Źródło pochodzenia tekstu

  zgłoszony do Konkursu na Sztukę Teatralną dla Dzieci i Młodzieży organizowanego przez Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu w roku 2024

• Nagrody i wyróżnienia

  III nagroda w ww. konkursie

• Lokalizacja

  Centrum Sztuki Dziecka i 54. numer Nowych Sztuk dla Dzieci i Młodzieży (2024 r.)